جای خالی‌ات یک‌ساله شد استاد ...
خودش از قدیمی‌های محله‌‌ی پیچ شمیران تهران بود و ما دنبال کسی قدیمی‌تر از او بودیم تا شاید سخنی، خاطره‌ای یا لحظه‌ای به یادگار از او داشته باشد و برایمان تعریف کند. پیچ شمیران، خیابان شریعتی، خیابان حقوقی میان آسمان‌خراش‌های سنگ‌مرمری که دل آسمان را شکافته‌اند، خانهی «شهریار عدل» قرار دارد؛ مردی که بودنش می‌توانست نجات‌بخش میراث فرهنگی ما باشد. برای گرفتن نشانی از مغازه‌دارها او را به نام «آقای عدل» معرفی می‌کنیم، اما همسایه‌ها او را «پروفسور» می‌نامند، ما تاکید می‌کنیم عمویش نه، «شهریار عدل» را می‌گوئیم و آن‌ها ما را از اشتباه درمی‌آورند که شهریار برایمان پروفسور بود... همسایه‌ای که در حضورهای ناگهانی‌اش در ایران، رسم همین همسایگی را فراموش نکرد و به همین خاطر حالا هر کدام از مغازه‌دارها درباره‌ی یکی از کارهایش اطلاعات دارد. هنوز نام «شهریار عدل» روی زنگ سفید و قدیمی خانه باقی است، حتی درختان خانه هنوز به یادش راست قامت‌اند، مانند دو ماشین لندرورِ قدیمی او که هنوز در حیاط خانه روی پا ایستاده‌اند، اما بنا به خواست همسرش، هیچ‌کس اجازه ورود به خانه شهریار را ندارد، خانه‌ای در دو طبقه که طبقه همکفِ آن، محل کار و زندگی و مطالعه و بررسی‌های شهریار بود و طبقه بالا متعلق به خاندان شهریار و در واقع موزه‌ای از آن‌چه علایق تاریخی مادر او بود و هنوز به همان صورت نگه‌داری می‌شود. 
به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، امروز دوشنبه (۳۱ خرداد) سالروز درگذشت مردی از جنس میراث فرهنگی است، «شهریار عدل» مردی که خبر درگذشت‌اش شوکی بزرگ به جامعه میراث فرهنگی کشور و حتی سازمان‌های مردم‌نهاد جهانی مانند «ایکوموس» و «یونسکو» وارد کرد. هرچند پس از درگذشت شهریار، تا چند ماه برگزاری یادبودهای مختلفی نامش را همچنان جاری نگه‌داشته بود و حتی وعده‌هایی برای تملک و تبدیل کاربری این خانه از سوی برخی مدیران میراث فرهنگی و شهرداری برای نگه‌داشتن خانهی او در قالب کاربری‌های مختلف مانند موزه، خانهی فرهنگ و ادب، خانهی عدل یا مکانی فرهنگی و گالری داده شد، اما حالا پس از گذشت یک سال از این همه وعده و وعید هنوز پله نخست برای خانه عدل سرجایش است و هیچ چیز برای آن تغییر نکرده است. محمد بهشتی، رییس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درباره‌ی تصمیماتی که برای این خانه تاریخی گرفته شد، به خبرنگار ایسنا می‌گوید: از این قضیه تا پنج ماه پیش اطلاع دارم که قرار بود سازمان زیباسازی این خانه را به مکانی فرهنگی تبدیل کند، حتی گویا در هیات مدیره نیز مواردی در این زمینه مطرح شد، اما پس از آن، دیگر اطلاعی ندارم. عیسی علیزاده، رییس سازمان زیباسازی شهرداری تهران اما، در این زمینه به خبرنگار ایسنا اظهار می‌کند: هنوز درباره‌ی خانهی پروفسور عدل به تصمیم نرسیده‌ایم، یک‌سری مذاکرات در این زمینه انجام شد، اما جمع‌بندی آن باقی مانده است. او اولویت‌بندی، طرح مساله در هیات مدیره و گرفتن مجوز از سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران برای تملک و تغییر کاربری این بنای تاریخی را جزو مواردی می‌داند که باید در درجه‌ی نخست انجام شوند. وی همچنین با اشاره به وجود فهرستی از برخی خانه‌های تاریخی تهران، در سازمان زیباسازی برای تملک آن‌ها بیان می‌کند: نام خانهی مرحوم عدل نیز در این فهرست است، اما محقق شدن یا نشدن تملک این بنا از سوی زیباسازی منوط به آینده است. از سوی دیگر کامران عدل، برادر شهریار عدل، حرف‌هایی دیگری از خانهی اجدادی‌اش دارد. او در این زمینه به خبرنگار ایسنا می‌گوید: متاسفانه با سازمان‌های دولتی به نتیجه نرسیدیم و مساله تبدیل خانه توسط شهرداری تهران و زیباسازی منتفی است و خانواده عدل تمایل دارند خانه را به صورت شخصی به موزه تبدیل کنند. وی قرار است با همسر شهریار عدل درباره‌ی وسایل شخصی، کتاب‌ها و مقاله‌های نیمه‌تمام وی در فرانسه و تهران صحبت کند تا به نتیجه‌ای مناسب برای چگونگی نگه‌داشتن وسایل او برسند. به گزارش ایسنا، ساعتی مانده به بامداد یکم تیر سال گذشته، از فرانسه خبر رسید که «شهریار عدل» مردی که به اعتقاد اهالی میراث فرهنگی، برای کشورش فخر می‌آفرید و تا جان در بدن داشت، تلاش کرد ایران را به دنیا معرفی کند، پس از احساس درد در قفسه‌ی سینه، ایست قلبی کرد و در فرانسه دارفانی را وداع گفت. پس از گذشت چند روز پیکرش به همراه فرزند و همسرش به تهران آمد و بالاخره هشتم تیرماه در قطعه نام‌آوران بهشت‌زهرا (س) به خاک سپرده شد. او معاونت امور بین‌الملل موسسه فرهنگی ایکوموس در ایران را برعهده داشت و در مرکز یونسکو در پاریس دارای نفوذ زیادی بود. او در تهیه‌ی پرونده و ثبت جهانی آثار تاریخی در فهرست یونسکو نیز نقش موثری ایفا می‌کرد. شهریار عدل دارنده‌ی مدال فرهنگ جهانی یونسکو با نام «پنج قاره» از دبیرکل یونسکو بود که در ۱۳ مهر ۱۳۸۸ (۵ اکتبر ۲۰۰۹ میلادی) در مقر سازمان یونسکو در پاریس و همزمان با آغاز تشکیل مجمع عمومی سالانه کشورهای عضو یونسکو به او اهدا شد. و هنوز جای «شهریار عدل» در یونسکو خالی است، جای مردی که توانائی، قدرت و نفوذش برای ایران و آثار تاریخی ایران بر هیچ‌کس پوشیده نیست... 
|
